حاج بیبی نادران؛ مرتضی زارع برمی
چکیده
تحلیل معانی و ترجمه حرف جر «باء» در سورۀ آل عمران دو اصل بنیادی را دربارۀ زبانها مشخص ساخت: نخست اینکه، ترجمه میکنیم، اما زبانهای مبدأ و مقصد را کاملاً درک نمیکنیم (اصل ارتباطی) و دوم اینکه، زبانها در فرایند ترجمه با یکدیگر برخورد میکنند (اصل زبانی). به دو اصل ارتباطی و زبانی باید یک اصل سوم، یعنی ترجمههای ناهمگون، را ...
بیشتر
تحلیل معانی و ترجمه حرف جر «باء» در سورۀ آل عمران دو اصل بنیادی را دربارۀ زبانها مشخص ساخت: نخست اینکه، ترجمه میکنیم، اما زبانهای مبدأ و مقصد را کاملاً درک نمیکنیم (اصل ارتباطی) و دوم اینکه، زبانها در فرایند ترجمه با یکدیگر برخورد میکنند (اصل زبانی). به دو اصل ارتباطی و زبانی باید یک اصل سوم، یعنی ترجمههای ناهمگون، را افزود. برای مثال، زبان فارسی در برابر 16 معنای حرف جر «باء»، مگر تفدیه (و در این پژوهش، هشت معنای جدید بر آن 16 مورد افزوده شد)، 26 معنا را در حرفاضافۀ «به» تدارک دیده است، بنابراین ضرورت دارد که مترجمان قرآن (از جمله مترجمان مورد استناد در این پژوهش، یعنی آیتی، صفوی، مجتبوی و مکارم) در وهلۀ اول با زبان فارسی و در وهلۀ دوم با زبان عربی آشنا باشند. بدون تردید، شناخت زبان مادری بهمعنای شناخت بالقوۀ زبانهای دیگر است. نتایج پژوهش نشان داد که ترجمۀ درونزبانی حروف جر سورۀ آل عمران به اندازۀ ترجمۀ بین زبانی آنها اهمیت دارد، زیرا این حروف با قرار گرفتن در بافت ویژۀ قرآن، مستعد خلق معانی متنوع و عامل مؤثر در پدید آمدن ترجمههای ناهمگون هستند. این نکته در کنار همسطح نبودن دانش زبانی و فرازبانی مترجمان باعث شده تا ترجمههای قرآن با کیفیتهای متفاوت عرضه شوند. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی و نیز آماری ـ تحلیلی است. انجام این پژوهش ضرورت دارد، زیرا معانی حروف جر/ اضافه تأثیر قابلملاحظهای بر کیفیت ترجمههای عربی به فارسی و بهعکس دارند.